ÇOCUĞUM NEDEN TIRNAK YİYOR?

Çocuklukta ve ergenlikte sık rastlanan davranışlardan biri olan tırnak yeme, bir veya daha fazla tırnağı dişlerle ısırmak ve koparmak olarak tanımlanmakta olup¸ tırnakları ve çevresindeki dokuları tahrip etmeye sebep olan bir davranıştır. Genellikle 4-8 yaş arasında ortaya çıkmaktadır. Çocuklukta % 50' ye varan tırnak yeme oranı, erken çocuklukta kız çocuklarda biraz daha fazla görülürken, yaş büyüdükçe erkek çocuklarda görülme olasılığı artmaktadır. Tırnak yiyen çocukların birçoğu ise bu alışkanlığı ergenlik döneminin sonlarında bırakırlar.

TIRNAK YEMENİN NEDENLERİ NELERDİR?

Burada bahsedilebilecek ilk nedenlerden biri aile genetiğidir. Tırnak yiyen çocuklarla yapılan görüşmelerde, ebeveynlerinden birinin ya da her ikisinin, çocukluklarında tırnak yediği görülmüştür. Tırnak yiyen çocukların çoğu hareketli, çabuk öfkelenebilen ve kaygılı görünen çocuklardır ve tırnak yeme çocukta gerilimi, kaygıyı yok eden bir sakinleşme şekli olabilmektedir.

Tırnak yeme, bakım verenle zıtlaşma amacıyla da oluşabilir. Çevresine istek ve duygularını dışa vuramayan ya da bakım verenlerinden tepki alamayan çocuk, ilgi çekmek için tırnak yiyebilir. Burada çocuk için önemli olan, duygularını çevreye bildirmek, olumsuz bile olsa tepki almak ve varlığını göstermektir. Psikolojik olarak etkilenme bazen kendini tırnak yeme olarak gösterebilir. Ev içi gerginliklerin artması, uykuya dalma problemleri, okul içi başarısızlık, içe kapanıklık tırnak yeme girişimini etkileyen nedenler arasında sayılabilir. Eğer aile-okul-arkadaş çevresinde tırnak yiyen varsa, çocuk onu taklit veya model alma yoluyla da aynı davranışı göstermeye başlayabilir.

Tırnak yeme temelde bir güvensizlik belirtisi olarak kabul edilmektedir ve çevredeki hoş olmayan koşulların artmasıyla çoğalmaktadır. Otoriter ve baskıcı aile yapısı, aile içi iletişim sorunları, geçimsizlikler, çocuğun sürekli azarlanması, çocuğa gösterilen yetersiz ilgi ve sevgi önemli risk faktörleridir. Çocukta; engellenme, saldırganlık, öfke, üzüntü, kaygı, korku, değersizlik ve güvensizlik duyguları tırnak yeme davranışı için neden oluşturabilmektedir.
 

NE YAPILABİLİR?  

Çocuk, hareket kazanmaya başladığı evrede engellenmemeli, saldırgan isteklerini dışa vurmasına izin verilmelidir; çocuk koşup oynayabilmeli, oyuncaklarını bozup yeniden oluşturabilmeli, yaşıtlarıyla vakit geçirebilmelidir. Tırnak yeme sık değilse ve çocuk saldırgan olarak nitelenmiyorsa, alışkanlık çevre tarafından görmezden gelme yoluyla azaltılabilir. Aile içi gerginlikler söz konusu ise bunlar belirlenip azaltılmalıdır. Çocuğun rahatsızlık duyduğu durumlarda kendisini açması teşvik edilmelidir. Çocuğun ilgisi başka yöne çekilmeli, çocukta güven duygusunun geliştirilmesi desteklenmelidir. Ayrıca çocuğun hatalı olduğu durumlarda bakım verenler, çocuğu suçlamadan, davranışlarındaki yanlışlığı açıklamalıdırlar ki, çocukta gizil bir suçluluk duygusu oluşmasın.

Tırnak yeme çocuğu rahatlatıyor ve huzur veriyorsa, bunun yerine geçebilecek sportif faaliyetler, ev içi sorumluluğun artırılması gibi bir başka davranış/etkinlik teşvik edilebilir. Eldiven kullanımı, tırnaklara acı madde, krem sürme ya da bantlama gibi girişimlerin etkisi geçicidir ve çocuk tarafından tehdit olarak algılanabilir. Cezalandırma, sınırlama, suçlama ve azarlamanın davranışın sağaltımı açısından yararı yoktur, bunlar başka güçlüklere yol açabilir.

Çocuğun tırnaklarını tek başına kesmeyi öğrenmesi, bir manikür setine sahip olması özendirmeye yardımcı olabilir. Kırık tırnak, tırnak yemeye karşı konulmaz bir davet olduğu için çocuğun tırnaklarının düzgün bir şekilde kesildiğinden emin olmak da önemlidir.

Eğer tırnak yeme, başka alışkanlıklarla birleşmişse, beraberinde başka psikolojik sorunlar görülüyorsa veya ebeveynlerin bu davranışla baş edemediği durumlar oluyorsa bir uzman yardımına başvurulmalıdır.