Neden uykusuzluk yaşıyorum?

Birçok inanın yaşantısını olumsuz yönde etkileyen, bazen günlük işlerini aksatan ve gün içersindeki verimi düşüren bir durumdan bahsedeceğim; uykusuzluk..

Farklı nedenlerden de kaynaklı olsa uykusuzluk   tahmin edilenden daha fazla kişinin yaşadığı bir sağlık problemi olarak biliniyor. Eğer üç haftadan daha uzun bir süredir uykuyla ilgili sorun yaşıyorsanız uykusuzlukla baş etmeye çalışıyorsunuz diyebiliriz.

Insomnia olarak da bilinen uykusuzluk, uykuya dalmayı ve uykuda kalmayı zorlaştıran veya çok erken saatlerde uyanmaya ve yeniden uykuya dalamamaya sebep olan son derece yaygın bir uyku bozukluğu olarak tanımlanabilir.  Bu sorunu yaşayan insanlar gün içerisinde kendilerini sürekli yorgun ve uykulu hissederler ve elbette bu da günlük hayatın akışına olumsuz olarak yansımaktadır.

Kronik uykusuzluk olarak tanımlanan bu durumun temelinde yatan sebep, uykusuzluğun kendisi olabileceği gibi kullanılan ilaçlar, kişinin genel sağlığı ve diğer pek çok etken ile alakalı da olabilir. Farklı bir deyişle uykusuzluğa yol açan pek çok faktör bulunur. Var olan uykusuzluğun kronik uykusuzluk olarak tanımlanabilmesi için kişinin en az 3 ay boyunca haftada en az 3 kez uykusuzluk belirtilerini göstermesi gerekir

Uykusuzluk, akut ve kronik olmak üzere iki farklı türde incelenir. Akut yani aniden gelişen ve kendiliğinden geçen uykusuzluk türü, hemen herkesin yaşamı boyunca deneyimleyebileceği bir durumdur. Akut uykusuzluk varlığında kişi, birkaç gün ya da hafta boyunca uykusuzluk çekebilir. Bu durum çoğunlukla kişinin stres seviyesine ve gün içinde yaşadığı travmalara bağlı olarak gelişir. Ancak kullanılan bazı ilaçlar ve kişinin genel sağlık durumu da akut uykusuzluk neden olabilir. Kronik uykusuzluk ise daha uzun sürelidir. Bu kişiler en az 3 ay boyunca haftada en az 3 kez uykusuzluk problemi yaşar. Uykusuzluk, psikolojik etkenlerin yanı sıra, fizyolojik ve / veya çevresel etkenlerden de kaynaklanabilir.

Peki, belirtileri nelerdir?

Uykuya dalma güçlüğü,

Beklenenden önce uyanmak,

Uyku sonrasında dinç hissetmemek,

Sinirli ve saldırgan olmak,

Gün içinde yorgun ve halsiz hissetmek,

Koordinasyon ve odaklanma güçlüğü,

Olayları hatırlama konusunda güçlük yaşamak,

Gün içine uykulu olmak,

Uyku konusunda endişe duymak,

Yapılan hata ve kaza sayısında artış,

Hiperaktivite,

Duygu durum bozuklukları,

Anksiyete ve depresyon.

Bu ve ya buna benzer belirtiler uykusuzluk problemi yaşadığınızın göstergesi olabilir.

Peki, uykusuzluğa neden olan durumlar nelerdir?

En önemli ve birinci sırada gelen şey elbette stres. İş, okul, aile ya da finans ile ilgili konularda yaşanan stres kişinin uykusuzluk sorunu yaşamasına neden olabilir.

İkinci bir neden düzensiz uyku alışkanlıkları. Düzensiz bir uyuma uyanma ritminin olması ya da uyumadan önce çok fazla uyarıcı aktivitelerde bulunma hem uykuya dalmada hem de uykunun kalitesini düşüren bir durumdur.

Üçüncüsü seyahat durumu olabilir. Özellikle kıtalar arası seyahatlerde görülen jet lag gibi durumlar kişinin uyku ve uyanıklık düzeninin bozulmasına neden olabilir. Vücut saati olarak da tanımlanabilen bu düzenin bozulması, uykusuzluğa yol açabilir. Ayrıca kısa aralıklarla değişen vardiyalarda çalışmak da uykusuzluğa neden olabilir.

Dördüncüsü kötü beslenme. Geç saatlerde yemek yenmesi uyku düzenini elbette olumsuz yönde etkiler.

Beşincisi ise ruhsal durumunuz. İçinde bulunduğunuz kaygı bozukluğu, depresyon gibi bazı ruhsal bozukluklar da uykusuzluğu tetikleyen en büyük etkenlerden biridir.

Nasıl başa çıkabiliriz?

Uykusuzlukla başa çıkmanın birçok farklı yöntemi var elbette.

Yorulmak: en kolay ve pratik yöntemlerin başında gelmekte. Uykuya dalmadan önce çeşitli fiziksel işler yaparak yorulmayı deneyebilirsiniz. Bunun için egzersiz yapabilir veya ev işleri ile ilgilenebilirsiniz. Eğer egzersiz yapacaksanız egzersiz ile yatma saati arasına en birkaç saat koymayı ihmal etmeyin.

Yatak odasındaki fiziksel şartları ayarlamak: yatak odasında uyumayı engelleyen bir şey var mı onları gözden geçirmek uykuya dalmada yardımcı olabilir. Yatak ve yastığın rahat olması, odada televizyon, bilgisayar, telefon gibi uyaranlar var mı kontrol etmek ve ona göre bir ayarlama yapmak uykuyu daha kaliteli hale getirebilir.

Zihni meşgul eden düşüncelerden uzaklaşmak: Uykusuzluğa sebep olan faktörlerin başında stres, anksiyete, duygusal durumlar ve birtakım endişeler geliyor. Bu yüzden uykudan önce tüm bunlardan arınmaya çalışmak, uykuya daha kolay dalabilmenize yardımcı olacaktır.

Uyku ritüelleri oluşturmak: Yatmadan önce size uykuyu hatırlatan ritüeller oluşturmak zihnimizi uykuya hazırlamanın kolay yollarından biridir.  Yatmadan birkaç saat önce kafeini kesmek gibi ya da yatmadan önce ılık bir duş , bir bitki çayı içmek gibi alışkanlıkları uykuya geçmede kolaylık sağlayabilir.

Uyumak için uzun süre kendinizi zorlamamak: Uykuya ne kadar odaklanırsanız ve uyumak için kendinizi ne kadar sıkarsanız o kadar uykunuz kaçmaktadır. Onun için 15-20 dakika boyunca uykuya dalamadığınız zamanlarda yataktan çıkıp sizi rahatlatacak pratik bir aktivite ile dikkatinizi farklı bir yöne çekebilesiniz. Ondan sonra uyumak daha kolay hale gelecektir.

Unutmayın kaliteli bir uyku kaliteli bir yaşam demektir. O yüzden eğer kronik bir uykusuzluk problemliniz varsa ve ne yaparsanız yapın baş edemiyorsanız bir uzmandan destek alabilirsiniz.

Psikolog

Pakize beyza ÖZPINAR