Anksiyete ve Panik Arasındaki Farklar: Hangi Durumda Ne Yaşıyoruz?

Anksiyete ve panik atak terimleri sıklıkla birbirinin yerine kullanılsa da, aslında bu iki durum arasında belirgin farklılıklar bulunur. Hem fiziksel hem de duygusal belirtiler açısından bu farkları anlamak, doğru bir tanı ve tedavi sürecine giden yolda önemli bir adımdır. Anksiyeteve panik atak arasındaki farkları öğrenmek, hangi durumda ne yaşadığınızı anlamanıza yardımcı olabilir.

Anksiyete Nedir?

Anksiyete, gelecekte gerçekleşebilecek olumsuz olaylarla ilgili sürekli bir endişe ve kaygı hissidir. Kişi, bir tehlikenin ya da kötü bir durumun beklentisi içinde olur ve bu, uzun süre devam edebilir.

Anksiyetenin Özellikleri:

-Süreklilik Gösterir: Anksiyete, genellikle günler, haftalar veya aylar süren bir endişe halidir. Kişi, genel bir tedirginlik hissiyle yaşar.

-Nedeni Belirsizdir: Anksiyete, genellikle spesifik bir tetikleyiciye dayanmaz. Kişi, belli belirsiz bir tehdit veya tehlike algısı içinde olabilir.

-Fiziksel Belirtiler: Kas gerginliği, mide bulantısı, baş dönmesi, terleme, uyku sorunları ve kalp çarpıntısı gibi belirtiler görülebilir.

-Düşünce Odaklıdır: Kişinin zihni sürekli olarak en kötü senaryoları düşünmeye eğilimlidir. Gelecek kaygısı ve kontrol edilemeyen düşünceler öne çıkar.

Anksiyete Hangi Durumlarda Ortaya Çıkar?

Anksiyete, iş stresi, sosyal ortamlarda kaygı, finansal sorunlar veya sağlık endişeleri gibi birçok durumda ortaya çıkabilir. Ancak kaygı seviyesi kişinin yaşam kalitesini düşürecek kadar şiddetliyse, bir uzmandan destek almak önemlidir.

Panik Atak Nedir?

Panik atak ise ani ve yoğun bir korku ya da rahatsızlık hissidir. Genellikle beklenmedik bir şekilde başlar ve kısa sürede en yüksek şiddetine ulaşır. Panik atak, anksiyete hissinden daha yoğun ve belirgin bir durumdur.

Panik Atağın Özellikleri:

-Aniden Başlar ve Yoğundur: Panik atak, ani bir şekilde başlar ve genellikle 10-20 dakika içinde zirve yapar. Kişi, ani bir ölüm korkusu veya kontrolü kaybetme hissi yaşayabilir.

-Spesifik Belirtiler Gösterir: Çarpıntı, nefes darlığı, göğüs ağrısı, baş dönmesi, bayılacakmış gibi hissetme, terleme, titreme ve mide bulantısı gibi belirtiler oldukça yoğundur.

-Fiziksel Bir Tepkidir: Panik atak sırasında vücut, “savaş ya da kaç” tepkisi verir. Bu nedenle fiziksel belirtiler ön plandadır.

-Kısa Süreli Ama Yoğun: Panik atak, anksiyete gibi uzun süreli değildir ancak belirtileri çok yoğundur. Kişi bu kısa süre içinde kalp krizi geçirdiğini ya da öleceğini düşünebilir.

Panik Atak Hangi Durumlarda Ortaya Çıkar?

Panik ataklar, belirli bir tetikleyici olmadan aniden ortaya çıkabileceği gibi, travma sonrası stres bozukluğu, yoğun stres, kaygılı bir yaşam tarzı veya fobiler nedeniyle de gelişebilir.

Anksiyete ve Panik Arasındaki Temel Farklar

Süre ve Yoğunluk:

Anksiyete: Daha uzun süreli ve sürekli bir endişe halidir. Hafif ila orta şiddetli bir kaygı durumu olarak yaşanabilir.

Panik Atak: Kısa sürede başlayan ve kısa sürede sona eren ama yoğun bir korku halidir. Belirtiler çok daha keskin ve şiddetlidir.

Tetikleyici Faktörler:

Anksiyete: Genel bir kaygı ve tedirginlik durumudur, çoğu zaman belirgin bir tetikleyici olmaksızın ortaya çıkabilir.

Panik Atak: Bazen belirgin bir tetikleyiciye dayanır; örneğin, kalabalık bir yer, kapalı bir alan veya travmatik bir olay. Ancak bazen hiçbir tetikleyici olmadan da yaşanabilir.

Fiziksel Belirtiler:

Anksiyete: Fiziksel belirtiler daha hafif olabilir ve uzun süre devam edebilir. Örneğin, kas gerginliği, sürekli mide rahatsızlığı gibi belirtiler sık görülür.

Panik Atak: Fiziksel belirtiler son derece yoğundur ve aniden ortaya çıkar. Kişi, boğuluyormuş ya da kalp krizi geçiriyormuş gibi hissedebilir.

Düşünsel Farklılıklar:

Anksiyete: Kişi, olumsuz düşünceler ve sürekli endişelerle mücadele eder. Geleceğe dair endişeler ön plandadır.

Panik Atak: Kişi, yaşadığı anın etkisinde kalır ve o an öleceği ya da kontrolünü tamamen kaybedeceği hissine kapılır.

Hangi Durumda Yardım Almalısınız?

Hem anksiyete hem de panik atak, kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir. Eğer bu belirtiler günlük yaşamınızı kısıtlıyor ve işlevselliğinizi etkiliyorsa, bir uzmana başvurmanız önemlidir. Bilişsel davranışçı terapi (BDT), EMDR ve ilaç tedavisi gibi çeşitli yöntemler bu durumların yönetiminde etkili olabilir.

Anksiyete ve panik arasındaki farkları bilmek, yaşadığınız durumu anlamanıza ve doğru yardımı almanıza yardımcı olur. Unutmayın, psikolojik destek almak, kendinize ve sağlığınıza verdiğiniz en büyük değerdir.

Psikolog Pakize Beyza ÖZPINAR