NEDEN SÜREKLİ ERTELİYORUZ? Erteleme Alışkanlığının Arkasında Yatan Psikolojik Sebepler
Hepimiz zaman zaman bir işi ertelemişizdir; erteleme, yaşamımızın bir parçası haline gelen yaygın bir alışkanlıktır. Ancak bazı insanlar, bu alışkanlığı sürekli hale getirir ve günlük hayatlarının ayrılmaz bir parçası olarak yaşar. Erteleme, yalnızca tembellik ya da kötü alışkanlıklarla açıklanabilecek bir durum değildir. Bunun çok daha derin psikolojik ve duygusal sebepleri olabilir.
1. Mükemmeliyetçilik
Mükemmeliyetçi olmak, çoğu zaman ertelemenin temel nedenlerinden biridir. Mükemmeliyetçiler, işleri mükemmel bir şekilde yapmadıkları sürece başlayamazlar. Her şeyin en iyi şekilde yapılmasını beklerken, başlamak yerine sürekli ertelemeyi tercih ederler. Bu, özellikle büyük projelerde ya da zorlayıcı görevlerde görülür. İnsanlar, başarıyı tamamen mükemmel bir şekilde elde edemediklerinde, o işi yapmamak daha kolay gelir.
Örnek: Bir yazıyı yazmaya başlamadan önce, nasıl mükemmel bir şekilde yazacağınızı düşünerek saatlerce araştırma yapabilir, sonra "belki biraz daha bilgi toplamalıyım" diye ertelersiniz. Sonunda, yazmaya başlamak için "en uygun zamanı" beklerken aylar geçer.
Çözüm: Mükemmel olmayı bırakın. İlk adımı atın ve “iyi” bir başlangıç yapın. Yapabileceğinizin en iyisini yapmak, en iyi sonucu almanın ilk adımıdır. Unutmayın, mükemmel bir şey üretmek zaman alır, ama hiçbir şey yapmamak hiç ilerleme kaydetmemek demektir.
2. Korku ve Kaygı
Ertelemenin bir diğer yaygın nedeni de korku ve kaygıdır. Bu korku, başarısızlık korkusundan, başarılı olmanın getireceği sorumluluğa kadar pek çok farklı kaygıyı içerebilir. Korktuğumuz zaman, işin üstesinden gelememek ya da başaramamak gibi düşüncelerle yüzleşmektense, bu duygulardan kaçmak için işi erteleyebiliriz.
Örnek: Bir sınav için çalışmak zorunda kaldığınızı düşünün. Ancak çalışmaya başladığınızda, başarısız olma korkusu sizi o kadar sarar ki, ders çalışmak yerine erteleyip sosyal medyadavakit geçirmeye başlarsınız.
Çözüm: Korkunun üzerine gitmek, ona karşı cesaret geliştirmek gerekir. Küçük adımlarla başlayın ve başarılarınızı kutlayarak ilerleyin. Korku çoğu zaman düşündüğümüz kadar büyük değildir; harekete geçtikçe azaldığını göreceksiniz.
3. Dikkat Dağınıklığı ve Zihinsel Yorgunluk
Dijital dünyada sürekli dikkat dağıtıcı şeylerle çevrili olduğumuz bir çağda yaşıyoruz. Telefonlar, sosyal medya, anlık mesajlar… Tüm bunlar, odaklanmamızı ve işleri zamanında yapmamızı engeller. Ayrıca zihinsel yorgunluk, özellikle uzun süreli yoğun düşünme gerektiren görevlerde erteleme eğilimimizi artırabilir.
Örnek: Bir projeye başlamak için oturuyorsunuz, ancak birden telefonunuz çalıyor. Sosyal medyada gezinmeye başlıyorsunuz, ardından bir saat geçtiğinde hâlâ o işi yapmamış oluyorsunuz.
Çözüm: Dikkatinizin dağılmaması için belirli zaman dilimleri belirleyin. Çalışma sürelerini bloklara ayırarak (örneğin, Pomodoro tekniği gibi) kısa molalarla dinlenin ve tekrar odaklanın. Ayrıca, dikkat dağıtıcı unsurları (telefonu kapalı tutmak gibi) kontrol altına alarak verimliliğinizi artırabilirsiniz.
4. Motivasyon Eksikliği
Bazı insanlar, bir şeyleri yapmaya başlamadan önce güçlü bir motivasyona ihtiyaç duyarlar. Eğer bu motivasyon eksikse, işin önemi ya da ödülleri onları harekete geçiremez. Bu, işin monotonluğu, ilgisizlik ya da anlam eksikliğinden kaynaklanabilir.
Örnek: Bir iş görüşmesine hazırlanmak için gerekli olan tüm araştırmaları yapmanız gerekiyor, ancak bu iş size ilginç gelmiyor. Sonuçta, bu görevi sürekli erteliyorsunuz çünkü motivasyon bulamıyorsunuz.
Çözüm: Büyük ve göz korkutucu işleri daha küçük parçalara bölün. Her bir küçük başarı, motivasyonunuzu artırabilir. Ayrıca, işle ilgili anlamlı bir hedef belirlemek, işin sonunda elde edeceğiniz ödülleri düşünmek de motive edici olabilir.
5. Zihinsel Engeller ve Başarısızlık Korkusu
Erteleme bazen, duygusal ya da zihinsel engellerden kaynaklanabilir. Geçmişte yaşanan başarısızlıklar veya olumsuz deneyimler, bireyin tekrar başlamak istememesine neden olabilir. Bu durum, bir tür "başarısızlık korkusu"na dönüşebilir.
Örnek: Geçmişte büyük bir projede başarısız olduktan sonra, bir sonraki projeyi başlatmaktan kaçınmak. Zihinsel olarak geçmişin başarısızlıkları, yeni görevi yapmayı imkansız kılabilir.
Çözüm: Geçmişin başarıları ve başarısızlıkları artık geçmişte kaldı. Şu anki görevdeki potansiyelinize odaklanın ve kendinize küçük, ulaşılabilir hedefler koyun. Başarılarınızı kutlamak ve bu süreçte ilerlemenizi görmek sizi cesaretlendirebilir.
6. Zaman Yönetimi Sıkıntısı
Zaman yönetimi, ertelemenin temel sebeplerinden bir diğeri olabilir. Birçok kişi, zamanını nasıl yönetmesi gerektiğini bilmez ve bu da işleri ertelemesine yol açar. Plansız bir şekilde ilerlemek, "ne zaman başlayacağımı bilemiyorum" gibi düşünceleri beraberinde getirebilir.
Örnek: İş yerinde bitirmeniz gereken bir rapor var. Ancak nasıl başlayacağınızı bilemediğiniz için, bir türlü adım atamıyorsunuz ve zaman hızla geçiyor.
Çözüm: Zamanınızı doğru bir şekilde planlayarak, işlerinizin önceliklerini belirleyin. Günlük to-do listeleri veya haftalık planlar oluşturmak, daha düzenli bir çalışma alışkanlığı edinmenize yardımcı olabilir.
Sonuç: Ertelemeyi Aşmak İçin Stratejiler
Erteleme, hemen her insanın yaşadığı bir durumdur, fakat sürekli hale geldiğinde verimliliği olumsuz etkileyebilir. Ertelemenin sebeplerini anladığınızda, bu alışkanlığı kırmak daha kolay hale gelir. Küçük adımlarla başlayarak, mükemmeliyetçilikten vazgeçerek ve motivasyonunuzu artırarak erteleme döngüsünü kırabilirsiniz. Unutmayın, hiçbir şey mükemmel başlamaz; önemli olan başlamak ve ilerlemektir.