Ramazan Ayinda Stresten Uzak Durmak Için Ne Yapilmali?
Susuzluk ve açlik insani oldukça fazla etkiliyor. Bunun üzerine birde sicaklar eklenince insanlar ramazan ayi boyunca stresli oluyorlar. Artik buna stresli oluyorlar mi desem yoksa ögrenilmis çaresizlik mi desem bilemiyorum.
Ama ben yine de ögrenilmis çaresizlikle baslayayim.
Peki nedir bu ögrenilmis çaresizlik?
Ögrenilmis çaresizlik, organizmanin göstermis oldugu tepkilerin sonuca ulasamamasi durumunda, sonucu degistiremeyecegine karsi olusan inançtir. Bireysel ve sadece bir kehanetten ibaret olan bu durumdaki birinin benlik saygisi düser. Burada ki açiklama ögrenilmis çaresizligin bilimsel açiklamasidir.
Birazda bunu günümüze uyarlayalim; Ne kadar ders çalisirsa çalissin sinavdan düsük not alan birinin; "Nasil olsa yüksek not alamayacagim." deyip ders çalismaktan vazgeçmesi ögrenilmis çaresizlik belirtisidir. Umarim konuyu neyle baglayacagimi anlamissinizdir. Evet tam olarak Ramazan ayindan bahsediyorum. Ramazan ayinda kisi ne diyor? ‘’Orucum, açim, susadim… ben stresli olmayim da kim olsun!’’ bir de bunun üzerine su düsünceler geldigi zaman stresin tuzu biberi oluyor; ‘’ simdi oruç olmasaydim ‘falanca yere giderdim falanca seyi yerdim’ ama oruç oldugum için hiç birini yapamiyorum.’’ Iste bana göre bunlarin tamami ögrenilmis çaresizlik!
Dediklerimi anlamayi biraz daha kolaylastirmak için bu köse yazisina bir kahraman bulalim, ismi Ali olsun. Ali suan 30 yasinda. Ve çok degil bundan 30 yil öncesine gidelim. Yani suan oruç tutarak stres yasayan 30 yasinda ki Alinin annesinin ve babasinin 30 sene önce ki halini düsünelim. O dönemde Alinin ailesi çiftçilikle para kazanip geçimini sagliyor. E tabi oruç o dönemde de tutuluyor. Hatta bu insanlar o dönemde günesin altinda tarlada çalisarak oruç tutuyor, tabiri caiz ise ekmeklerini tastan çikariyor ve stres yasamiyor. En azindan var olan stresini oruca baglamiyor.
Birçogumuzun artik çiftçilikle ugrasmadigini düsünürsek ve hatta klimali ofislerde, dükkanlar da çalistigimizi düsünürsek, biz neyin stresini yasiyoruz? Oruç tutmak bizi neden bu kadar strese sokuyor? Oruç tutan patronlar neden is yerine öglen saatlerinde geliyor da yaninda çalisan bir baska oruçlu kisiye sabah 8 de is yerinde olmasini söylüyor? Patron stres yasar da isçi yasamaz mi? Sizce toplum olarak ögrenilmis çaresizlik olan ‘’Ramazan ayi stresine’’ mi itiliyoruz? Yani Ramazan ayinda stresli olunur ifadesine mi itiliyoruz? Ya da öfkeli olunur ifadesine?
Umarim ögrenilmis çaresizligi sordugum sorularla daha iyi anlamisinizdir!
Ramazan ayinda stresten uzak durmak için öncelikle bu sorularin cevaplarini verebilmek gerekiyor. Lütfen bu sorularin cevabini biliyorsaniz ya da bir fikriniz varsa bana mail ya da Facebook yoluyla ulasiniz. Sizlere yardimci olmaya çalisacagim.
Uzm. Klinik Psikolog Bayram DUYSAK